Baby- en kindergebaren in de kinderopvang
‘De lampen van de bus gaan aan en uit. Aan en uit. Aan en uit. De lampen van de bus gaan aan en uit, als de bus gaat rijden.’
Hoe vaak heb je dit liedje al niet gezongen? Soms om gek van te worden. Maar als je het zingt, wat doen je handen dan? Ben je je daar bewust van? Gaan je handen aan en uit? Gaan ze open en dicht? Ja? En wat doen de kinderen allemaal? Doen ze gezellig met je mee? Je bent dan aan het gebaren.
Gebaren. We doen het allemaal van nature.
Kinderen vinden het fantastisch, die handen van ons. Zo klein als ze zijn, ze houden goed in de gaten wat onze handen allemaal doen. Die handen geven ze eten. Een flesje. Speelgoed. Liefde. Veiligheid. En als we aan het zingen zijn benadrukken die handen bepaalde woorden uit het liedje. En dat vinden ze fijn.
Door gebaren in te zetten tijdens het zingen van een liedje maak je met je handen een plaatje van het woord. En dat begrijpen kinderen. Dat onthouden ze. Kinderen zijn beelddenkers. Een hand die open en dicht gaat tijdens het zingen van de lampen van de bus is veel makkelijker te onthouden dan het woord ‘lampen’. En die handbeweging zorgt er voor dat ze het woord beter kunnen onthouden. En dat is een mooie samenwerking.
Verbonden
Om daar een mooi voorbeeld van te geven: De kinderopvang waar mijn dochter naar toe gaat, is een hele multiculturele kinderopvang. Veel kindjes hebben het Nederlands niet als moedertaal. Door baby- en kindergebaren in te zetten kun je met ze communiceren. Ik vergeet nooit meer dat ene jongetje bij mijn dochter op de peuterspeelzaal, Maxim.
Maxim komt erg verlegen over. Hij lijkt geen woord Nederlands te spreken of te verstaan, maar wel Russisch. Het is heel lastig om hem te bereiken en met hem te communiceren. Ik hou van kinderen, dus ik probeer met alle kinderen contact te krijgen. Dus ook met Maxim.
Elke keer als ik hem zie, zeg ik hem gedag. Soms kijkt hij me aan maar meestal blijft hij aan de hand van z’n moeder staan, een beetje verstopt achter haar rug. Totdat het Nationale Voorleesdagen waren en ik het boek “Ssst. De tijger slaapt” ging voorlezen. Mét gebaren. Maxim was er ook. Hij wilde geen woord missen en hij zat heel aandachtig te kijken naar wat mijn handen allemaal aan het doen waren. Hij vond het machtig interessant.
De volgende keer dat ik hem weer zag, zette hij z’n handen als een soort klauwen bij zijn gezicht en bewoog ze opzij: het gebaar voor tijger.
Ik was helemaal perplex. Dit jongetje waar ik al een jaar contact mee probeerde te zoeken, zocht contact met mij! Door middel van gebaren. Hoe fantastisch is dat? Waar hij het woord ‘tijger’ waarschijnlijk nog niet kon uitspreken, kon hij met een gebaar duidelijk maken dat hij het boek van de tijger wilde lezen. Dat ik dat moest doen. Ik voelde me verbonden met dit kind.
Wanneer kun je baby- en kindergebaren inzetten?
De héle dag door. Niet alleen bij liedjes zingen en boekjes lezen, maar ook bij het fruit en het broodje eten, het spelen, het verschonen en het naar bed toe gaan. Dit geldt zowel in de kinderdagopvang als de peuterspeelzaal.
En je hoeft niet de hele dag te gebaren. Je kunt voor een aantal woorden gebaren inzetten. Zo is het tijdens het eten erg handig om gebaren te gebruiken. Door twee eenvoudige gebaren weet je of een kind nog meer wil eten of dat het klaar is. Je hoeft niet meer te raden. Een kind kan het duidelijk aangeven. Dit scheelt weer borden die over de tafel worden gegooid. Of op de grond belanden.
Het gebaar klaar is multi-inzetbaar. Met klaar baken je ook iets af. Door klaar te gebaren weet een kindje dat een activiteit is afgelopen. Zo voorkom je dat ze het ene moment nog aan de tafel zitten te eten en het volgende moment verbaasd (of gefrustreerd) op de commode liggen omdat ze moeten uitkleden en naar bed gaan. Door klaar te gebaren geef je een kindje tijd om te verwerken dat een activiteit is afgelopen en weten ze dat er iets nieuws aankomt.
Gebruiken jullie al gebaren in de kinderopvang? Of zou je dat graag willen? Ik vertel je graag meer. Maak jij ondertussen je collega’s enthousiast?
Uiteindelijk willen we allemaal dat “onze” kinderen begrepen worden en zich begrepen voelen.
Baby- en kindergebaren zijn hierbij een zeer waardevolle aanvulling.
About the Author
Tamara Staring
Hallo, ik ben Tamara Staring, mama van Neshama (2015). Getrouwd met Alfons. Ik hou van lezen, schrijven, bloemschikken en gebarentaal. Toen onze dochter net geboren was, hebben we een cursus babygebaren gevolgd. Met 8 maanden kwam haar eerste gebaar. En al gauw volgden er meer. Tot op de dag van vandaag worden er dagelijks gebaren gebruikt. Ook al kan Neshama al heel lang goed praten. We vinden het gewoon te leuk. En het is super handig. Omdat ik graag iedereen wil vertellen over de voordelen van babygebaren, ben ik zelf docent baby-en kindergebaren geworden. Met specialisatie kinderopvang. Ik werk samen met Petra voor haar bedrijf Taal voor Taal. Samen proberen we zo veel mogelijk ouders en pedagogisch medewerkers te laten weten dat babygebaren bestaat, En vooral hoe leuk het is om met je kinderen te gebaren.
Deel dit stuk